Próchnica glebowa jest jednym z podstawowych składników gleb, decydującym o jej żyzności, a także wywierającym pozytywny wpływ na tworzenie się korzystnych stosunków wodno-powietrznych w glebie. Próchnica nazywana jest też humusem – od procesu rozkładu materii organicznej określanego humifikacją. Próchnica glebowa jest zatem naturalnym składnikiem gleby, bogatym w liczne składniki odżywcze. Jest to najcenniejszy i najbardziej naturalny nawóz, w związku z tym nie niesie ze sobą zagrożeń związanych z przenawożeniem roślin lub zasoleniem podłoża, jak to ma miejsce w przypadku nawozów sztucznych.
Co to jest próchnica glebowa i jak powstaje?
Próchnica glebowa to bogata w liczne związki organiczne substancja naturalna. Powstaje w wyniku biologicznego rozkładu resztek organicznych. Mogą to być związki pochodzenia roślinnego, jak liście, obumarłe korzenie, gałązki, łodygi, owoce i całe rośliny. Próchnicę tworzą również resztki organiczne pochodzenia zwierzęcego, jak odchody czy martwe owady. W procesie rozkładu materii biorą udział mikroorganizmy glebowe: grzyby i bakterie, oraz drobne bezkręgowce, między innymi dżdżownice.
Materiał organiczny gleby jest bardzo zróżnicowany i tworzony przez częściowo rozłożone resztki roślinne oraz zwierzęce w różnym stadium rozkładu. Jego ilość w glebie jest uzależniona od wielu czynników, między innymi klimatu, rodzaju roślinności czy typu gleby. Obecność próchnicy w glebie wpływa pozytywnie na wzrost i rozwój roślin, które dzięki temu mają stały dostęp do łatwo przyswajalnych składników odżywczych. Certyfikat Zintegrowanej Produkcji Regeneratywnej to obecnie duży krok w kierunku zwiększenia próchnicy w glebie i zachowania jej znaczenia dla upraw. Korzyści certyfikacji rolnictwa regeneratywnego obejmują nie tylko rolników, ale i cały przemysł spożywczy oraz konsumentów.
Rola i funkcje próchnicy w glebie
Znaczenie próchnicy w glebie jest ogromne. Jedną z podstawowych jej funkcji jest wpływanie na żyzność gleby. Żaden nawóz mineralny nigdy nie zastąpi próchnicy, gdyż zawiera ona ważne dla roślin składniki odżywcze, jak azot, wapń, fosfor, magnez i wiele innych. W miarę tworzenia się próchnicy składniki te stają się stopniowo dostępne dla roślin, które pobierają je odpowiednio do swoich potrzeb. Jakie jeszcze znaczenie ma próchnica w glebie?
- Próchnica glebowa ma ogromny wpływ na właściwości i jakość gleby – jej obecność poprawia napowietrzenie podłoża oraz wpływa na właściwą gospodarkę wodną gleby;
- obecność próchnicy w glebie powoduje, że jest ona mniej podatna na erozję;
- ciemna barwa próchnicy ułatwia nagrzewanie gleby, wpływając w ten sposób na panujące w niej warunki termiczne;
- dzięki obecności próchnicy związki mineralne takie jak azot czy potas wolniej wypłukują się z gleby i jednocześnie trudniej przenikają w jej głębsze warstwy;
- w przeciwieństwie do nawozów sztucznych, próchnica nie niesie ze sobą zagrożeń związanych z przenawożeniem roślin lub zasoleniem gleby.
Próchnica glebowa – jak dbać o glebę?
Żyzna i bogata w próchnicę gleba dobrze odżywia rośliny, w przeciwieństwie do gleby nawożonej nawozami mineralnymi, wytwarzanymi w procesie przemian chemicznych. Środki chemiczne bardzo ograniczają obecność w glebie żywych organizmów, które przyczyniają się do budowania próchnicy. Zakłócenie w ten sposób procesu przemian powoduje, że bakterie glebowe przestają się rozwijać. W jaki sposób dbać o glebę, by zachować funkcje próchnicy glebowej? Korzystny wpływ ma tutaj wdrażanie praktyk biologizacji rolnictwa. Do najpopularniejszych działań związanych ze zwiększeniem zawartości próchnicy w glebie należą:
- nawożenie obornikiem, kompostem lub gnojowicą;
- pozostawianie resztek pożniwnych na polu i wykorzystywanie nawozów naturalnych, co wzbogaca glebę w materię organiczną;
- odpowiedni dobór roślin w zmianowaniu;
- dbałość o odpowiedni odczyn gleby poprzez wapnowanie jej w miarę potrzeb.
Substancje próchniczne stanowią jeden z podstawowych czynników decydujących o żyzności gleby. Rola i znaczenie próchnicy glebowej jest nieoceniona – bogata w próchnicę gleba jest w stanie gromadzić i udostępniać roślinom niezbędne do ich wzrostu i rozwoju składniki pokarmowe. A wszystko to przekłada się na lepsze i zdrowe plony.
